ÖZGÜR DÜŞÜNCENİN BİLİMSEL GELİŞMELERE KATKISI

Sosyal Bilgiler 7.Sınıf, Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanı, Özgür düşüncenin bilimsel gelişmelere katkısını değerlendirir kazanımı. 

SB.7.4.4. Özgür düşüncenin bilimsel gelişmelere katkısını değerlendirir.

Tales, Güneş tutulmasının ne zaman gerçekleşeceğini hesaplayan ilk bilim insanıdır. Hipokrat, tıp biliminin kurucusu kabul edilir. Pisagor, Dünya’nın yuvarlak olduğunu iddia eden ilk düşünürdür. Demokritos, atomların varlığından ilk söz eden bilgindir. Tarih biliminin kurucusu Heredot, ünlü düşünür Diyojen ve yukarıda ismi geçen kişilerin ortak özelliği İyon medeniyetinde yetişmeleridir.

Bilimsel gelişmelerin temellerinin atılmasında İyonların katkısı büyüktür. İyonların kurulduğu Batı Anadolu, MÖ 11. yüzyıldan MÖ 6. yüzyıla kadar önemli bir bilim ve kültür merkezi oldu. İyon medeniyetinin bilim ve kültür merkezi olması özgür düşünce ortamına sahip olmasından kaynaklanıyordu. Şehir devletlerinden oluşan İyonlarda yöneticiler bilimsel çalışmaları destekliyor, farklı düşüncedeki bilim insanları ve düşünürlerin görüşlerini özgürce açıklamalarına olanak tanıyorlardı.

Tarih boyunca İyonlar gibi özgür düşünceyi destekleyen medeniyetler bilimsel gelişmelere katkı yapmışlardır. İslam medeniyetinde de Abbasiler özgür düşünceyi destekleyerek bilimsel ve kültürel gelişmelere öncülük etmişlerdir. Özgür bir düşünce ortamının olduğu Darü’l- Hikme’de Memûn gibi Abbasi halifeleri bilim insanlarının tartışmalarına bizzat katılmış, her düşüncenin özgürce tartışılmasını sağlamışlardır. Burada farklı inanç ve milletten bilim insanları uyum içinde çalışmışlar ve kimse din değiştirmeye zorlanmamıştır. Birçok bilim insanı yetişmiştir. Abbasiler ve sonrasında kurulan Türk-İslam devletleri medeniyete yön veren bir güce özgür düşünceye verdikleri önem sayesinde ulaşmışlardır.

İyonlar ve Abbasiler gibi olumlu örneklerin yanında tarihin hemen her döneminde özgür düşüncenin engellenmesi için çabalayanlar da olmuştur. Orta Çağ’da Avrupa’da etkin bir güç olan Katolik Kilisesi özgür düşüncenin karşısında olmuştur. Katolik Kilisesinin görüşlerine dayanan skolastik düşünce, farklı düşüncelerin ifade edilmesini engellediğinden bilimsel çalışmaları da engellemiştir. Skolastik düşünceye göre Kilisenin görüşleri sorgulanamazdı.

Galilei, Copernicus’in Dünya’nın Güneş etrafında döndüğü görüşünü savunduğu için kilise üyelerinden oluşan Engizisyon Mahkemesine çıkarıldı. Bu düşüncesi Katolik Kilisesinin gezegenlerin Dünya’nın etrafında döndüğü öğretisiyle çelişiyordu. Galilei, ceza almamak için mahkemede düşüncelerinden vazgeçtiğini söylemek zorunda kaldı. Ancak Galilei’nin mahkemeden çıkarken alçak bir sesle “Ben ne dersem diyeyim Dünya dönmeye devam ediyor.” dediği söylenir. Galilei gibi Avrupa’da düşüncelerinden dolayı yargılanan diğer bir diğer bilim insanı Bruno idi. Bruno da Copernicus’in fikirlerini savunduğu için yargılandı ve görüşlerinden vazgeçmediği için ölümle cezalandırıldı.

ÖZGÜR DÜŞÜNCENİN BİLİMSEL GELİŞMELERE KATKISI

Rönesans ve Reform hareketi ile birlikte özgür düşüncenin önündeki engellerin kalkmaya başlamasıyla Avrupa’da bilimsel gelişmeler hızlandı. Özgür düşünce ortamı bilimin yanında edebiyat, resim, güzel sanatlar gibi pek çok alanda gelişmeyi sağladı.